از شیر گیت ولو آتش نشانی یا فشار شکن برای تنظیم فشار آبدهی استفاده می شود. گیت ولو آتش نشانی در دو مدل فلنجی و دنده ای تولید می شود.
ابعاد گیت ولو آتش نشانی در چند مدل و با سایز های مختلفی تولید می شود.
| Model | EPS-GT01 | EPS- GT02 | EPS- GT03 | EPS- GT04 |
| Inlet | Flange | Flange | Flange | Flange |
| Thread | Thread | Thread | Thread | |
| Outlet | BSS336 | BSS336 | BSS336 | BSS336 |
| Stem Type | Os & Y | Os & Y | NRS | NRS |
گیت ولو یا شیر دروازه ای برای قطع جریان مایعات به جای تنظیم جریان استفاده می شوند. طریقه کار بدین شکل است که هنگامی که گیت ولو به طور کامل باز است، هیچ مانعی در مسیر جریان مایع وجود نداشته و مسیر جریان کاملا باز است بنابراین مایع کاملا به صورت یکنواخت به حرکت خود ادامه می دهد. در صورت بسته بودن نیز مسیر ورودی مایع به طوری کلی بسته می شود و دیگر مایع به خروجی راهی پیدا نمی کند. بنابراین گیت ولو آتش نشانی فقط قابلیت قطع و وصل کردن مایع را دارد و برای تنظیم فشار آب مناسب نمی باشد.
گیت ولو های آتش نشانی با ۲ سیستم آلمانی و انگلیسی سازگار بوده و قابلیت اتصال به این سیستم ها را دارد.
شیر دروازه ای EPS دارای ۴ مدل می باشد که با کد های انحصاری GT01 , GT02 , GT03 , GT04 در بالا مشخص شده است. همچنین از نظر ساختاری در ۲ مدل دنده ای و فلنجی نیز ساخته می شوند.
این مدل از گیت ولو های آتش نشانی که قسمت ورودی آنها از نوع داخل رزوه می باشد و با پیچاندن آن را در محل خود نصب می کنند.
گیت ولو آتشنشانی فلنجی در قسمت ورودی آن از فنج استفاده شده که با استفاده از چند پیچ در جای خود قرار می گیرد.
تمامی گیت ولو های تولیدی شرکت EPS از جنس برنز می باشد که با بالاترین دقت و کیفیت طراحی و تولید می شود.
گیت ولو آتش نشانی یا همان شیر دروازه‌ای یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین تجهیزات مورد استفاده در سیستمهای پایپینگ و تأسیسات صنعتی به ویژه در حوزه اطفاء حریق به شمار می‌رود که نقش بسیار کلیدی در قطع و وصل کامل جریان آب ایفا می‌کند و به دلیل طراحی خاصی که دارد، به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی برای نصب در شبکه‌های آتشنشانی مطرح است، چرا که این شیر در حالت کاملاً باز، هیچ مانعی برای عبور جریان ایجاد نمی‌کند و در نتیجه افت فشار آن بسیار ناچیز خواهد بود.
گیت ولو آتش نشانی از اجزای متعددی تشکیل شده که هر کدام نقش مهمی در عملکرد صحیح شیر ایفا می‌کنند، به‌طوری‌که بدنه اصلی شیر که معمولاً از جنس چدن، فولاد یا استنلس استیل ساخته می‌شود، محفظه‌ای مقاوم و پایدار را برای قرارگیری اجزای داخلی فراهم می‌کند، در حالی که گیت یا همان دیسک متحرک که وظیفه باز و بسته کردن مسیر جریان را دارد، از طریق یک میله رابط به نام استم به فلکه یا عملگر متصل است و با چرخاندن فلکه، این دیسک به بالا یا پایین حرکت می‌کند تا مسیر عبور سیال باز یا مسدود گردد؛ همچنین درپوش یا بونت در قسمت بالایی گیت ولو آتش نشانی قرار دارد که امکان دسترسی به اجزای داخلی برای انجام تعمیرات دوره‌ای یا تعویض قطعات را فراهم می‌سازد.
گیت ولوها با توجه به نوع طراحی دیسک، نحوه عملکرد و ساختار استم به انواع مختلفی تقسیم میشوند که از جمله رایج‌ترین آنها می‌توان به مدلهای دارای زبانه گوه‌ای شکل (Wedge Gate Valve) اشاره کرد که به دلیل طراحی زاویه‌دار دیسک، قابلیت آب‌بندی بهتری نسبت به سایر مدل‌ها دارند؛ همچنین نوع دیگر با زبانه موازی (Parallel Gate Valve) شناخته می‌شود که دارای دو سطح صاف و موازی است و معمولاً در کاربردهایی با فشار پایین‌تر استفاده می‌گردد؛ گیت ولو آتش نشانی همچنین ممکن است دارای استم بالا رونده باشند که در این صورت هنگام باز شدن شیر، استم نیز به همراه دیسک از بدنه بیرون می‌آید و وضعیت باز یا بسته بودن شیر به راحتی از روی ظاهر آن قابل تشخیص است، اما در مدلهای غیر بالا رونده، استم در داخل شیر باقی می‌ماند و تنها گیت حرکت می‌کند که در فضاهای محدود یا مکان‌هایی با ارتفاع کم، این نوع طراحی بسیار مفید خواهد بود.
گیت ولو آتش نشانی در سیستمهای آتشنشانی که عملکرد صحیح و سریع تجهیزات نقش حیاتی در کنترل و مهار آتش دارد، استفاده از گیت ولو به عنوان یک شیر اصلی در نقاط مختلف شبکه از جمله ورودی و خروجی پمپ‌های آتشنشانی، اتصال به هیدرانت‌ها، شیرهای کنترل منطقه‌ای و همچنین در خطوط تغذیه سیستمهای اسپرینکلر بسیار رایج است، چرا که این شیرها در حالت باز بودن، هیچ مانعی برای جریان آب ایجاد نمی‌کنند و با طراحی مسیر مستقیم جریان، اجازه عبور سریع حجم زیادی از آب را می‌دهند؛ از سوی دیگر، در زمان‌هایی که نیاز به قطع کامل جریان وجود دارد، این شیرها قادرند بدون نشت و به طور کامل مسیر جریان را مسدود کنند، که این ویژگی در مواقع اضطراری بسیار حائز اهمیت است.
یکی از مهم‌ترین مزایای گیت ولو آتش نشانی در سیستمهای اطفاء حریق، توانایی آن در ایجاد آب‌بندی کامل و مطمئن است، به‌طوری‌که در صورت نصب و نگهداری صحیح، احتمال نشت آب از این شیرها به حداقل می‌رسد؛ علاوه بر آن، طراحی ویژه مسیر جریان که به صورت مستقیم است باعث می‌شود تا افت فشار در مسیر جریان به شدت کاهش یابد، مسئله‌ای که در سیستم‌هایی با دبی بالا نظیر آتشنشانی اهمیت بسیاری دارد؛ همچنین بدنه مقاوم این گیت ولو آتش نشانی که معمولاً از چدن داکتیل یا فولاد ضدزنگ ساخته می‌شود، در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و ضربه مقاوم بوده و در شرایط سخت محیطی نیز عملکرد قابل قبولی از خود نشان می‌دهد؛ افزون بر این، گیت ولوها گزینه‌ای ایده‌آل برای خطوط لوله با قطر بالا محسوب میشوند و در صورت استفاده از عملگرهای برقی یا پنوماتیکی، می‌توان آنها را در سیستمهای اتوماسیون نیز به‌کار برد.
گرچه هر دو نوع شیر گیت ولو و گلوب ولو در سیستمهای پایپینگ و تأسیسات صنعتی کاربرد دارند، اما تفاوت‌های اساسی بین گیت ولو و گلوب ولو وجود دارد که شناخت آنها به انتخاب صحیح شیر در کاربردهای خاص کمک شایانی می‌کند؛ به‌طور کلی گیت ولو آتش نشانی برای قطع و وصل کامل جریان طراحی شده و قادر به تنظیم جریان نمی‌باشد، در حالی که گلوب ولو با طراحی خمیده یا زاویه‌دار مسیر جریان، برای کنترل و تنظیم دقیق‌تر دبی سیال مناسب است، هرچند این طراحی باعث افزایش افت فشار در گلوب ولو می‌شود؛ همچنین گلوب ولو به دلیل پیچیدگی بیشتر طراحی و قطعات داخلی، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به گیت ولو آتش نشانی دارد و بیشتر در خطوطی مورد استفاده قرار می‌گیرد که کنترل جریان اهمیت بیشتری نسبت به قطع و وصل کامل آن دارد.
استانداردها و تأییدیه‌ها
با توجه به حساسیت بالای سیستمهای آتشنشانی و نیاز به اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات در شرایط اضطراری، گیت ولوهایی که در این سیستم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید دارای استانداردها و تأییدیه‌های بینالمللی معتبر باشند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به استاندارد UL (Underwriters Laboratories) و تأییدیه FM (Factory Mutual) اشاره کرد که تضمین‌کننده کیفیت، دوام، مقاومت در برابر خوردگی و عملکرد ایمن شیر در شرایط بحرانی هستند؛ علاوه بر این، استانداردهایی نظیر API 600، EN 1074 و ISO 5208 نیز در زمینه طراحی، تست نشتی و ساختار مکانیکی شیر مورد توجه قرار می‌گیرند.
انتخاب جنس مناسب برای بدنه گیت ولو یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در دوام و عملکرد آن در بلندمدت است، به‌ویژه در محیط‌های صنعتی یا مناطقی با رطوبت بالا که احتمال خوردگی زیاد است؛ معمولاً برای کاربردهای عمومی از چدن خاکستری استفاده می‌شود که قیمت مناسبی دارد اما مقاومت آن در برابر فشار و ضربه محدود است، در حالی که چدن داکتیل به عنوان گزینه‌ای مقاوم‌تر با قابلیت تحمل فشار بالا، در بیشتر پروژه‌های آتشنشانی به‌کار می‌رود؛ همچنین در شرایط خاص مانند محیط‌های دریایی یا در تماس با مواد خورنده، استفاده از فولاد ضدزنگ یا برنز توصیه می‌شود؛ علاوه بر جنس بدنه، استفاده از پوشش‌های داخلی و خارجی مانند رنگ اپوکسی یا پوشش‌های پلی‌استر، موجب افزایش مقاومت شیر در برابر خوردگی و افزایش طول عمر مفید آن خواهد شد.
نصب صحیح گیت ولو آتش نشانی نقش بسیار مهمی در عملکرد درست و ایمن آن ایفا می‌کند و باید با دقت و رعایت استانداردهای فنی انجام شود؛ در ابتدا لازم است شیر و کلیه قطعات آن از نظر سلامت فیزیکی مورد بررسی قرار گیرد و سپس محل اتصال یا فلنج‌ها کاملاً تمیز شده و از گسکت مناسب برای آب‌بندی بین دو فلنج استفاده شود؛ پس از آن، شیر با استفاده از پیچ‌های مناسب و با گشتاور مشخص بر اساس دستورالعمل سازنده بسته می‌شود؛ پس از نصب، باید شیر به طور کامل باز و بسته شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل گردد؛ نکته مهمی که باید در نظر گرفته شود، این است که در هنگام نصب، استم شیر باید به سمت بالا قرار گیرد تا از جمع شدن رسوبات و گل و لای در مکانیزم داخلی شیر جلوگیری شود.
گیت ولوها به عنوان اجزای حیاتی سیستمهای آتشنشانی، نیازمند نگهداری و بازرسی دوره‌ای هستند تا در زمان وقوع حادثه، عملکرد آنها بدون نقص باشد؛ برای این منظور، توصیه می‌شود که شیرها حداقل ماهی یک‌بار به طور کامل باز و بسته شوند تا از گیر نکردن اجزای متحرک اطمینان حاصل شود، همچنین بررسی سلامت فلکه و نداشتن نشتی در محل اتصال یا پکینگ شیر از جمله اقدامات ضروری در بازرسی‌های دوره‌ای محسوب می‌شود؛ علاوه بر آن، روغن‌کاری بخش‌های مکانیکی و بررسی پوشش خارجی شیر برای جلوگیری از زنگ‌زدگی نیز اهمیت زیادی دارد؛ اجرای این اقدامات به صورت منظم باعث افزایش عمر مفید شیر و اطمینان از عملکرد صحیح آن در زمان اضطرار خواهد شد.
هرچند گیت ولو دارای مزایای فراوانی است، اما مانند هر تجهیز صنعتی دیگری، دارای معایبی نیز می‌باشد که باید در هنگام طراحی و انتخاب شیر مورد توجه قرار گیرد؛ از جمله معایب این نوع شیر می‌توان به سرعت پایین باز و بسته شدن آن اشاره کرد که به دلیل نیاز به چندین دور چرخش فلکه برای تغییر وضعیت، در مواقعی که زمان اهمیت زیادی دارد ممکن است چالش‌برانگیز باشد؛ همچنین در صورتی که رسوبات یا زنگ‌زدگی در مسیر حرکت دیسک ایجاد شود، ممکن است دیسک گیر کند یا به‌طور کامل بسته نشود؛ علاوه بر آن، این نوع شیر برای تنظیم جریان مناسب نیست و تنها برای حالت‌های کاملاً باز یا کاملاً بسته طراحی شده است.
در بازار جهانی، برندهای متعددی در زمینه تولید گیت ولوهای آتشنشانی فعالیت دارند که برخی از آنها با ارائه محصولات با کیفیت و دارا بودن استانداردهای بینالمللی توانسته‌اند اعتماد متخصصان و مهندسان صنعت را جلب نمایند؛ از جمله این برندها می‌توان به شرکت TYCO از آمریکا اشاره کرد که یکی از پیشگامان در تولید تجهیزات آتشنشانی می‌باشد؛ همچنین شرکت AVK از دانمارک با محصولات با دوام و طراحی مهندسی شده خود، سهم بزرگی از بازار را در اختیار دارد؛ سایر برندهای معتبر شامل Nibco، Victaulic و Fivalco هستند که هر کدام با داشتن تأییدیه‌های UL و FM، کیفیت و قابلیت اطمینان محصولات خود را تضمین کرده‌اند.
گیت ولو آتشنشانی به عنوان یک عنصر حیاتی در سیستمهای اطفاء حریق، نقشی تعیین‌کننده در تأمین ایمنی و کنترل شرایط بحرانی ایفا می‌کند و با توجه به ویژگی‌هایی مانند عملکرد ساده، آب‌بندی مؤثر، افت فشار پایین و مقاومت بالا در برابر خوردگی و ضربه، انتخابی بسیار مناسب برای پروژه‌های آتشنشانی به‌شمار می‌آید؛ با این حال، انتخاب صحیح نوع شیر، جنس بدنه، استانداردهای لازم و انجام نصب و نگهداری اصولی، از جمله عوامل کلیدی برای تضمین عملکرد مطلوب این تجهیز در طول زمان هستند و توصیه می‌شود که مهندسان و مجریان پروژه‌های تأسیساتی با دقت و آگاهی کامل نسبت به این موضوع اقدام نمایند.
۱. گیت ولو چیست و چه کاربردی در سیستم آتشنشانی دارد؟
گیت ولو یک نوع شیر صنعتی است که برای قطع و وصل کامل جریان آب در لوله‌کشی‌ها استفاده می‌شود و به دلیل افت فشار بسیار پایین، گزینه‌ای مناسب برای سیستمهای آتشنشانی محسوب می‌شود.
۲. تفاوت گیت ولو با گلوب ولو در چیست؟
گیت ولو برای قطع و وصل کامل جریان طراحی شده و در حالت باز مسیر مستقیم برای جریان ایجاد می‌کند، در حالی که گلوب ولو برای تنظیم جریان کاربرد دارد و معمولاً افت فشار بیشتری ایجاد می‌کند.
۳. آیا گیت ولو قابلیت تنظیم جریان را دارد؟
خیر، گیت ولو فقط برای باز یا بسته کردن کامل جریان طراحی شده است و استفاده از آن برای تنظیم جریان ممکن است باعث آسیب به دیسک و بدنه شیر شود.
۴. چه نوع گیت ولوهایی برای سیستم آتشنشانی مناسبتر هستند؟
گیت ولوهایی که دارای تاییدیههای بینالمللی مانند UL و FM باشند و از جنس چدن داکتیل یا فولاد ضدزنگ ساخته شده باشند، مناسبترین گزینه برای استفاده در آتشنشانی هستند.
۵. گیت ولو چگونه نصب می‌شود؟
گیت ولو باید به صورت عمودی نصب شود به طوری که استم به سمت بالا قرار گیرد و مسیر لوله‌کشی به درستی تراز باشد؛ استفاده از گسکت مناسب و اعمال گشتاور استاندارد هنگام بستن پیچ‌ها بسیار مهم است.
۶. چگونه وضعیت باز یا بسته بودن گیت ولو را تشخیص دهیم؟
در مدلهای استم بالا رونده، موقعیت استم نشاندهنده وضعیت شیر است، به این صورت که اگر استم بالا باشد، شیر باز است و اگر پایین باشد، شیر بسته است.
۷. چه زمانی باید گیت ولو را سرویس یا تعویض کرد؟
در صورتی که شیر دچار نشتی شود، دیسک گیر کند یا باز و بسته شدن آن به سختی انجام شود، نیاز به سرویس دارد؛ در مواردی که بدنه شیر ترک خورده یا خورده شده باشد، باید تعویض گردد.
۸. آیا گیت ولوهای آتشنشانی به صورت خودکار هم وجود دارند؟
بله، برخی از گیت ولوها به سیستمهای محرک برقی یا پنوماتیکی مجهز میشوند که میتوانند بهصورت خودکار و از راه دور کنترل شوند.